Dwie Dyrekcje

Dwa nowa gmachy publiczne w Toruniu.

Kiedy w r. 1920 Toru? awansowa? na stolic? województwa, ro?ne urz?dy drugiej instancji znalaz?y tu z konieczno?ci jedynie prowizoryczne pomieszczenie. Tak m.in Dyrekcja Dróg Wodnych, która za czasów pruskich znajdowa?a si? w Gda?sku (w dzisiejszym gmachu Komisarjatu Rzpljtej), a od r. 1920 mie?ci si? w budynku, dawniej ca?kowicie zaj?tym przez toru?ski Zarz?d Dróg Wodnych.
Budynek ten na cele biurowe ze wzgl?du na szczup?o?? miejsca jest ca?kowicie nieodpowiedni; tote? Dyrekcja do?o?y?a stara?, by uzyska? kredyty na budow? w?asnego gmachu. Rozpocz??a si? budowa w czerwcu rb, i zosta?a poprowadzona w tak szybkiem tempie, ?e obecnie (w po?owie wrze?nia) znalaz?a si? ju? pod dachem.
Nowy gmach, przy naro?niku ul. Krasi?skiego i projektowanego przed?u?enia ul. Fredry, przedstawia si? do?? okazale. Wzniesiony na gruncie odst?pionym bezp?atnie przez Magistrat m. Torunia, o powierzchni 1800 m. kw. posiada ok. 6000 m. sze??. kubatury. Zawiera? b?dzie, poza mieszkaniem dyrektora, 20 ubikacyj biurowych i sal? konferencyjn?. Biura, a mianowicie kancelarja, oddzia?y: administracyjny, regulacji rzek, nurtowy, maszynowy, rachuba, sala konferencyjna i centrala telefoniczna, obs?uguj?ca w?asny telefon wzd?u? Wis?y, znajd? pomieszczenie na pi?trze, podczas gdy parter zajmie mieszkanie dyrektora i ubikacje wo?nego.
Ca?kowity koszt budowy wyniesie ok. 350 tys; z?. O ile Ministerstwo Robót Publicznych przyzna kredyty w najbli?szym czasie, gmach b?dzie wyko?czony do wiosny 1931.
Zewn?trzne ukszta?towanie gmachu jest utrzymane w stylu umiarkowania modernistycznym: p?askie. lekkospadziste dachy, kryte blach? cynkow?, pionowe rozcz?onkowanie frontu o charakterystycznie zaakcentowanych wn?kach, zupe?ny brak ozdób tzw. stylowych — oto jego najwa?niejsze cechy.
Projektodawc? by? in?. Piasecki z Min. Robót Publicznych; robotami kieruje z ramienia Dyrekcji Robót Publ. w Toruniu p. in?. Milewski; prace budowlane wykonuje p. J. Drecki z Torunia.
W projekcie jest poza tem budowa specjalnego gmachu dla Zarz?du Dróg Wodnych, który ma stan?? nad Wis??, w pobli?u portu zimowego. Ewakuacja dzisiaj zajmowanego budynku przy ul. Matejki jest konieczna z wielu wzgl?dów, b?dzie mog?a nast?pi? jednak dopiero po uzyskaniu odpowiednich kredytów na budow? domu w?asnego.
W pobli?u nowej Dyrekcji Dróg Wodnych wznosi si? okaza?y budynek, ?wie?o wyko?czony, u naro?nika ul. Mickiewicza i Moniuszki. Jego formy wybitnie modernistyczne zwracaj? powszechn? uwag?: jest to gmach toru?skiej Dyrekcji Lasów Pa?stwowych.
Projekt gmachu uzyskano z konkursu ograniczonego rozpisanego w r. 1927. Wykona? projekt in?. arch. Kazimierz UIatowski z Torunia. Budow? rozpocz?to we wrze?niu r. 1928 i uko?czono stosunkowo szybko, jak na powa?ne rozmiary budynku (16350 m sze??, kubatury), by ju? 1-go sierpnia rb. biura Dyrekcji mo?na by?o tu przenie?? z dotychczasowego pomieszczenia w województwie. Cz??? mieszkaln? zaj?to ju? w kwietniu rb.
Gmach wznosi si? na gruncie udzielonym bezp?atnie przez Magistrat, na powierzchni 3520 m. kw Obejmuje 65 ubikacyj biurowych i 29 ub. Mieszkalnych. Koszt budowy wynosi? w przybli?eniu 840 tys. z?.
Jako budynek dwutraktowy ma po?rodku obszerny korytarz i westybul. Na parterze zawiera ubikacje rachuby, na pierwszem pi?trze du?? sal? konferencyjn?, gabinety dyrektora i wicedyrektora, na drugiem pi?trze pokoje inspektora, bibljotek? i pomieszczenie zbiorów muzealnych.
Obszerny ogród z kwietnikami urz?dza si? obecnie mi?dzy dwoma skrzyd?ami gmachu. Ko?czy si? równie? pewne detale fasady (rze?biarskie) o czem poni?ej.
Wn?trze cechuje prostota i celowo??. Ukszta?towanie jego jest oczywi?cie zastosowane do potrzeb biurowych. Godna uwagi jest np. konstrukcja kasy wykonana przez firm? polsk? z Poznania wed?ug najnowszych wymaga? techniki; m. in. zastosowano tu specjalne zabezpieczenie od podkopu. Bardzo udane s? gipsatury w sali konferencyjnej i na stropie korytarza przed sal?, gdzie zastosowano formy nowoczesne, skromne, lecz przyjemne dla oka.
Cz??? budynku po?o?ona przy ul. Moniuszki jest przeznaczona na trzy mieszkania (dla dyrektora i 2 inspektorów;. Urz?dzenie wewn?trzne tej cz??ci mieszkalnej gmachu odznacza si? zastosowaniem wszelkich udogodnie? higienicznych naszych czasów, wykonanych w sposób wzorowy i zarazem niekosztowny.
Jedynem o?ywieniem zewn?trznem elewacji, zreszt? bardzo skromnej, b?d? ju? w najbli?szej przysz?o?ci, b?d?ce na uko?czeniu 2 nied?wiedzie przy wej?ciu (kompozycja i wykonanie art. rze?biarza p. Zelka z Torunia) i orze? nad bram? (równie? projektu p. Zelka). Wszystkie te rze?by b?d? wykonane z piaskowca kieleckiego, podobnie jak pilastry, ok?adziny dolne i stopnie frontonu.
Podkre?li? nale?y, ?e roboty, pod ogólnym kierownictwem p. in?. Milewskiego wykona?y wy??cznie firmy polskie w liczbie 25-u. Tym sposobem gmach Dyrekcji jest nie tylko wzorowym budynkiem biurowo-mieszkalnym, lecz zarazem ciekawym pomnikiem pracy polskiej
Marian Sydow
S?owo Pomorskie, wrzesie? 1930 r.