Dwie Dyrekcje

Dwa nowa gmachy publiczne w Toruniu.

Kiedy w r. 1920 Toru? awansowa? na stolic? województwa, ro?ne urz?dy drugiej instancji znalaz?y tu z konieczno?ci jedynie prowizoryczne pomieszczenie. Tak m.in Dyrekcja Dróg Wodnych, która za czasów pruskich znajdowa?a si? w Gda?sku (w dzisiejszym gmachu Komisarjatu Rzpljtej), a od r. 1920 mie?ci si? w budynku, dawniej ca?kowicie zaj?tym przez toru?ski Zarz?d Dróg Wodnych.
Budynek ten na cele biurowe ze wzgl?du na szczup?o?? miejsca jest ca?kowicie nieodpowiedni; tote? Dyrekcja do?o?y?a stara?, by uzyska? kredyty na budow? w?asnego gmachu. Rozpocz??a si? budowa w czerwcu rb, i zosta?a poprowadzona w tak szybkiem tempie, ?e obecnie (w po?owie wrze?nia) znalaz?a si? ju? pod dachem.
Nowy gmach, przy naro?niku ul. Krasi?skiego i projektowanego przed?u?enia ul. Fredry, przedstawia si? do?? okazale. Wzniesiony na gruncie odst?pionym bezp?atnie przez Magistrat m. Torunia, o powierzchni 1800 m. kw. posiada ok. 6000 m. sze??. kubatury. Zawiera? b?dzie, poza mieszkaniem dyrektora, 20 ubikacyj biurowych i sal? konferencyjn?. Biura, a mianowicie kancelarja, oddzia?y: administracyjny, regulacji rzek, nurtowy, maszynowy, rachuba, sala konferencyjna i centrala telefoniczna, obs?uguj?ca w?asny telefon wzd?u? Wis?y, znajd? pomieszczenie na pi?trze, podczas gdy parter zajmie mieszkanie dyrektora i ubikacje wo?nego.
Ca?kowity koszt budowy wyniesie ok. 350 tys; z?. O ile Ministerstwo Robót Publicznych przyzna kredyty w najbli?szym czasie, gmach b?dzie wyko?czony do wiosny 1931.
Zewn?trzne ukszta?towanie gmachu jest utrzymane w stylu umiarkowania modernistycznym: p?askie. lekkospadziste dachy, kryte blach? cynkow?, pionowe rozcz?onkowanie frontu o charakterystycznie zaakcentowanych wn?kach, zupe?ny brak ozdób tzw. stylowych — oto jego najwa?niejsze cechy.
Projektodawc? by? in?. Piasecki z Min. Robót Publicznych; robotami kieruje z ramienia Dyrekcji Robót Publ. w Toruniu p. in?. Milewski; prace budowlane wykonuje p. J. Drecki z Torunia.
W projekcie jest poza tem budowa specjalnego gmachu dla Zarz?du Dróg Wodnych, który ma stan?? nad Wis??, w pobli?u portu zimowego. Ewakuacja dzisiaj zajmowanego budynku przy ul. Matejki jest konieczna z wielu wzgl?dów, b?dzie mog?a nast?pi? jednak dopiero po uzyskaniu odpowiednich kredytów na budow? domu w?asnego.
W pobli?u nowej Dyrekcji Dróg Wodnych wznosi si? okaza?y budynek, ?wie?o wyko?czony, u naro?nika ul. Mickiewicza i Moniuszki. Jego formy wybitnie modernistyczne zwracaj? powszechn? uwag?: jest to gmach toru?skiej Dyrekcji Lasów Pa?stwowych.
Projekt gmachu uzyskano z konkursu ograniczonego rozpisanego w r. 1927. Wykona? projekt in?. arch. Kazimierz UIatowski z Torunia. Budow? rozpocz?to we wrze?niu r. 1928 i uko?czono stosunkowo szybko, jak na powa?ne rozmiary budynku (16350 m sze??, kubatury), by ju? 1-go sierpnia rb. biura Dyrekcji mo?na by?o tu przenie?? z dotychczasowego pomieszczenia w województwie. Cz??? mieszkaln? zaj?to ju? w kwietniu rb.
Gmach wznosi si? na gruncie udzielonym bezp?atnie przez Magistrat, na powierzchni 3520 m. kw Obejmuje 65 ubikacyj biurowych i 29 ub. Mieszkalnych. Koszt budowy wynosi? w przybli?eniu 840 tys. z?.
Jako budynek dwutraktowy ma po?rodku obszerny korytarz i westybul. Na parterze zawiera ubikacje rachuby, na pierwszem pi?trze du?? sal? konferencyjn?, gabinety dyrektora i wicedyrektora, na drugiem pi?trze pokoje inspektora, bibljotek? i pomieszczenie zbiorów muzealnych.
Obszerny ogród z kwietnikami urz?dza si? obecnie mi?dzy dwoma skrzyd?ami gmachu. Ko?czy si? równie? pewne detale fasady (rze?biarskie) o czem poni?ej.
Wn?trze cechuje prostota i celowo??. Ukszta?towanie jego jest oczywi?cie zastosowane do potrzeb biurowych. Godna uwagi jest np. konstrukcja kasy wykonana przez firm? polsk? z Poznania wed?ug najnowszych wymaga? techniki; m. in. zastosowano tu specjalne zabezpieczenie od podkopu. Bardzo udane s? gipsatury w sali konferencyjnej i na stropie korytarza przed sal?, gdzie zastosowano formy nowoczesne, skromne, lecz przyjemne dla oka.
Cz??? budynku po?o?ona przy ul. Moniuszki jest przeznaczona na trzy mieszkania (dla dyrektora i 2 inspektorów;. Urz?dzenie wewn?trzne tej cz??ci mieszkalnej gmachu odznacza si? zastosowaniem wszelkich udogodnie? higienicznych naszych czasów, wykonanych w sposób wzorowy i zarazem niekosztowny.
Jedynem o?ywieniem zewn?trznem elewacji, zreszt? bardzo skromnej, b?d? ju? w najbli?szej przysz?o?ci, b?d?ce na uko?czeniu 2 nied?wiedzie przy wej?ciu (kompozycja i wykonanie art. rze?biarza p. Zelka z Torunia) i orze? nad bram? (równie? projektu p. Zelka). Wszystkie te rze?by b?d? wykonane z piaskowca kieleckiego, podobnie jak pilastry, ok?adziny dolne i stopnie frontonu.
Podkre?li? nale?y, ?e roboty, pod ogólnym kierownictwem p. in?. Milewskiego wykona?y wy??cznie firmy polskie w liczbie 25-u. Tym sposobem gmach Dyrekcji jest nie tylko wzorowym budynkiem biurowo-mieszkalnym, lecz zarazem ciekawym pomnikiem pracy polskiej
Marian Sydow
S?owo Pomorskie, wrzesie? 1930 r.

Komentarze do “Dwie Dyrekcje

  1. Tak to budynek „lasów” pe?ni sw? rol? do dzisiaj.
    Cz??? budynku od strony Moniuszki w ca?o?ci stanowi? biura i przychodnia. Mieszkania by?y na pewno o wysokim komforcie.
    Szkoda, ?e ?eglowna funkcja Wis?y zamar?a, bo to podobno najta?szy transport.

  2. Nad wej?ciem do budynku przychodni przy ulicy Uniwersyteckiej znajduje sie p?askorze?ba, równie? dzielo Ignacego Zelka. Scena jednego z siedmiu uczynków mi?osierdzia „spragnionych napoi?” 🙂

  3. ?adnie cho? nieco nachalnie (wida? takie czasy) podkre?lona polsko?? projektu i wykonania. Dzis w ramach otwartych rynków, wymóg polsko?ci firmy wykonawczej czy projektanta w SIWZ od razu wzbudzi?by protesty a kto wie, czy nie by?oby to sprzeczne z prawem…

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *