Karl August Boethke

i jego toru?ski pomnik

.

Urodzi? si? 2 lutego 1830 r. w Bydgoszczy jako syn Carla Augusta Boethke, burmistrza tego miasta, oraz Henrietty z domu Piwa. Pierwsze nauki pobiera? w swoim rodzinnym mie?cie a potem ucz?szcza? do szko?y ?aci?skiej w Halle. Tam te? rozpocz?? studia filologiczne. Nast?pnie przeniós? si? do Berlina, gdzie na tamtejszym Uniwersytecie uko?czy? wybrany kierunek. W 1851 r. wróci? do Bydgoszczy i zacz?? odbywa? roczny sta? nauczycielski. Po jego uko?czeniu, nie mog?c znale?? sta?ej posady w tamtejszych szko?ach, podj?? prac? nauczyciela domowego w Rojewie pod Inowroc?awiem. W 1855 r. zosta? zatrudniony jako nauczyciel w Gimnazjum Toru?skim i zacz?? wyk?ada? tam j?z. angielski, niemiecki, histori? oraz geografi?. W 1863 zawar? zwi?zek ma??e?ski z Margot Hartmann, córk? poczmistrza. Mia? z ni? siedmioro dzieci. Karola – pó?niejszego s?dziego, Paula – oficera marynarki, Maxa – zmar?ego w dzieci?stwie i Oswalda – lekarza, oraz trzy córki. Przebywaj?c w Toruniu wielokrotnie zmienia? adresy. Mieszka? na ul. Prostej, Mostowej, w budynku Gimnazjum przy ówczesnej ul. Wysokiej 13 (obecnie Zau?ek Prosowy) i przy Bydgoskiej. W 1868 r. przygotowywa? obchody 300-lecia gimnazjum, którym po?wi?ci? wiele czasu i relacj? w „Zeitschrift fur. Gymnasialwesen”. 23 sierpnia 1882 otrzyma? wreszcie zas?u?ony tytu? profesora gimnazjum. W 1902 r. przeszed? na emerytur?. Zmar? w Toruniu 2 lutego 1912 r.
W czasie pracy w Gimnazjum Toru?skim opracowywa? podr?czniki szkolne do nauki j?z. angielskiego. Publikowa? te? prace zwi?zane z programem nauczania w szko?ach gimnazjalnych. Na niewielk? skal? uprawia? te? dzia?alno?? literack?. W 1903 r. ukaza?o si? jego g?ówne dzie?o zatytu?owane „Steinort. Ein Lied aus Preußiens Vorzeit” (Dresden), stanowi?ce opis wydarze? historycznych dotycz?cych osadzenia zakonu krzy?ackiego w Toruniu w 1231 r. W 1904 r, w Dre?nie zosta? wydany jego zbiór. poezji zatytu?owany „Gedichte”. Boethke wyda? tak?e wiersze ameryka?skiego poety Washingtona Irvinga.
W 1862 wst?pi? do Coppernicus-Verein i od razu sta? si? jednym z jego najaktywniejszych cz?onków. Pe?ni? tam szereg zaszczytnych funkcji m. in. sekretarza zarz?du, a nast?pnie od 1888 r. prezesa stowarzyszenia, który do urz?d piastowa? a? do ?mierci. Wyg?asza? wiele odczytów po?wi?conych przede wszystkim literaturze. Jako cz?onek komisji redakcyjnej po?o?y? du?e zas?ugi w przygotowaniu w 1873 r. edycji dzie?a „De revolutiombus orbium coelestium” Miko?aja Kopernika. Opracowa? te? monografi? „Coppernicus-Verein (…) wydan? w 1904 r. z okazji 50-lecia jego istnienia. Praca ta uwa?ana jest do dzisiaj za podstawow? pozycj? mówi?c? o historii Towarzystwa. Jak zatem widzimy jego dzia?alno?? na polu literackim, historycznym, pedagogicznym i spo?ecznym by?a znaczna. Jednak szczególn? rol? odegra? Boethke w propagowaniu w Toruniu idei sportowych. Ju? w 1855 r. doprowadzi? do porz?dku zaniedbany miejski plac ?wicze? sportowych, który powsta? w 1846 r. W 1860 r. za?o?y? Thorner Männer-Turnverein. W 1893 r. z jego inicjatywy utworzone zosta?o gimnazjalne towarzystwo gimnastyczne. W latach 1873-1912 by? przedstawicielem niemieckiego zwi?zku sportowego Deutsche Turnerschaft na powiat toru?ski. Wspó?organizowa? te? ogólnoniemieckie ?wi?to sportowe, które oby?o si? we Wroc?awiu w 1894 r. Pod koniec XIX w. z jego inicjatywy powsta?o w Toruniu szereg towarzystw gimnastycznych i turystycznych organizuj?cych wycieczki piesze i rowerowe w okolice miasta. Stworzy? równie? miejski klub wio?larski, który w 1906 r. dysponowa? ju? w?asn? przystani?. Za sw? wielk? aktywno?? na tym polu Boethke zosta? upami?tniony po ?mierci pomnikiem, który stan?? przed hal? sportow? przy obecnej ul. Mickiewicza. By? to ogromny g?az narzutowy, do którego przymocowano br?zow? tablic? z jego profilem. Pomnik istnia? tam jeszcze w okresie mi?dzywojennym. Wiemy jak wygl?da? bowiem jeszcze za czasów niemieckich zosta?a wydana pocztówka, na której zosta? uwieczniony.
Boethke odegra? te? znacz?c? rol? w ?yciu spo?ecznym miasta. Przez pewien czas by? m.in. przewodnicz?cym Rady Miejskiej. Dzia?alno?? Boethkego zosta?a doceniona jeszcze za jego ?ycia. Dok?adnie w 70-te urodziny, 2 lutego 1900 r. otrzyma? honorowe obywatelstwo Torunia.
Krzysztof Kalinowski