Wystawa cechu murarzy w Toruniu

Przy Nowomiejskim Rynku, który posiada tak cenne zabytki przesz?o?ci jak gospoda „Pod modrym fartuszkiem”, pami?tkowe kamienice itp., znajduje si? tak?e, dzi? wci?ni?ta mi?dzy nieproporcjonalnie wysokie nowe domy, gospoda cechu murarzy. Stara, skromna kamieniczka szczytowa podpada jedynie niezwykle bogatem, wystaj?cem wysoko ponad chodnikiem god?em cechowem.

We wn?trzu swem kryje. jednak równie? bardzo cenne pami?tki. Dowiedzieli?my si? o tem przy sposobno?ci otwarcia wystawy cechu murarzy, urz?dzonej staraniem p. Teofila Czerniewicza, pierwszego starszego czeladnika cechu.

Wchodzimy lekko kr?temi schodami na 1-sze pi?tro do sali zebra? cechu. Obszerna, jasna izba, której ?ciany pokryte malowid?ami, przedstawiaj?cemi szereg wybitnych gmachów toru?skich, chwa? sztuki murarskiej, — ma obecnie wygl?d ?wi?teczny. Przechowywane starannie z pokolenia na pokolenie pami?tki cechowe pokry?y sto?y ustawione w podkow? i czekaj? na oko lubownika i znawcy rzeczy dawno minionych.

Po obu stronach wej?cia stercz? dwie chor?gwie cechowe, z których starsza, pochodz?ca z r. 1815, zas?uguje na bli?sza uwag?. Na lewo jest szafa, niew?tpliwie praca barokowa, niestety do?? niefortunnie odnowiona pod koniec w. 19-go. Zamek i klucz (wed?ug tradycji pochodz?cy z r. 1555), zadziwiaj? swa masywno?ci? Dalej widzimy ró?ne przedmioty, których tzw. zaperzy u?ywaj? podczas pochodów uroczysto?ciowych, wi?c piki, brody, kapelusze trójgraniaste, 2 rycerskie kapelusze z blachy ?elaznej; laski marsza?kowskie, u?ywane podczas pochodów i pogrzebów, wst?gi pogrzebowe, wst?gi jedwabne, darowane przez czeladników przy okazji przyj?cia obywatelstwa miasta lub cechu i blaszane god?a cechowe.

Na sto?ach s? rozmieszczone, w?ród licznych ksi?g zapisków cechowych, kubki puchary i konwie. Kubki cynowe w liczbie 18, s? podarkami czeladników, wracaj?cych z w?drówki. Najstarszy, pewnie z pocz?tku w. 17-go, nie ma daty; inne nosz? daty 1647, 1648, 1690, 1722, 1724, 1783, 1815, 1818, 1819 1 1821.

Najpi?kniejszym okazem wystawy jest stoj?cy na skrzynce mistrzowskiej wielki cynowy puchar (tzw. „wilkom”) z r. 1838, zdobny srebrnemi monetami, medalami, serduszkami i podobiznami narz?dzi murarskich przywieszonemi doko?a. Pokryw? zdobi srebrna figurka mistrza murarskiego z fartuszkiem z?otym. Pod wielkim pucharem znajduje si? „wilkom” obcych murarzy z r. 1857.

Bardzo cennym zabytkiem jest konew, u?ywana podczas tzw kwarta?u (tj. na ?w. Jana i ?w. Szymona Jud?); przypuszczalnie pochodzi z pocz?tku w. 16-go. Wida? na niej wyra?ne zarysy p?askorze?b, wyobra?aj?cych sceny z ?ywota Matki Boskiej, np. ucieczk? do Egiptu.

Prostym, powa?nym kszta?tem odznacza si? wielki miedziany dzban z r. 1766. Bli?ej wej?cia znajdujemy jeszcze skarbon? z r. 1824, przeznaczona na kary i przybory do pisania, dalej oryginalne fajki z wi?niowego drzewa, god?o obcych murarzy, w?gielnlc?, wy?owiona z Wis?y w r. 1874 przez rybaka Kaweckiego, 3 rapiery noszone podczas pochodów, oraz 3 kije, podarowane przez czeladników po powrocie z w?drówki.

Zwraca uwag? wisz?cy na ?cianie po prawej stronie obrazek t?oczony w skórze z pierwszej po?owy w. 19-go, podarowany cechowi przez dwóch murarzy w?drownych

Godzi si? wspomnie? jeszcze o ksi?gach cechowych, roz?o?onych po sto?ach. S? to przewa?nie ksi?gi zapisków kasowych, zawieraj?cych jednak tu i ówdzie niema?o szczegó?ów ciekawych. Tak np. w jednej z tych ksi??ek, której najstarszy zapisek nosi dat? 1593, jest du?o notatek w j?zyku polskim i mnóstwo nazwisk, które ?wiadcz? o bardzo licznym w cechu ?ywiole polskim w w. 17-ym.

Jest te? ksi??ka cechowa, pi?kn? polszczyzn? pisana, pt: „Porz?dki, wed?ug których si? Towarzysze Starszy i M?odszy Uczciwego Rzemios?a Mularskiego rz?dzi? i sprawowa? mai?, z Niemieckiego na Polski J?zyk wiernie prze?o?ona Roku po Narodzeniu Pana naszego J. K. 1618, Dnia 7 Septembra, Przez Ambro?ego Oczasiusza Szko?y Polskiey Cantora w Toruniu”.

Je?eli powiemy jeszcze kilka s?ów o tzw. glejtach czyli listach polecaj?cych, dawanych niegdy? murarzom w?drownym przez w?adze, np. o li?cie starosty ??czyckiego z r. 1634, wreszcie o rejestrze towarzyszów z w. 17-go, zaszytym w pergaminow? ok?adk?, któr? wzi?to dawnym zwyczajem z jakiego? starego r?kopisu, to dali?my w krótkim zarysie obraz wystawionych okazów.

Inicjatyw? cechu murarzy witamy ze szczer? rado?ci?. Sta?o si? dobrze, i? szerszemu ogó?owi dano tu sposobno?? zapoznania si? z czcigodnemi tradycjami jednego z najbardziej zas?u?onych i najstarszych cechów toru?skich. Oby inne cechy, które tak?e posiadaj? godne widzenia pami?tki, jak np. cech rze?ników, posz?y za przyk?adem swych towarzyszy murarskich.

Dla informacji dodajemy, ?e wystawa, znajduj?ca si? w gospodzie murarzy przy Rynku Nowomiejskim 15, b?dzie otwarta w dni powszednie od 10 – 1 i od 3 – 7, w niedziele od 11 – 7. Wst?p 300 mk. Obja?nie? udziela czeladnik murarski, przybrany w tradycyjny strój „obcego czeladnika”.

S?owo Pomorskie

Obecnie kamieniczka nosi nr 17 i znajduje si? w niej „Galeria i O?rodek Plastycznej Twórczo?ci Dziecka