Odparcie Szwed�w z pod Torunia

Zapomniana rocznica 16 lutego

Ku pokrzepieniu ducha Toru?czyk�w, warto wspomnie? dawne dzieje. Trzysta lat temu z g�r? Szwedzi wpadaj? na Pomorze, a w po?piesznym marszu d??? do Torunia. Niebezpiecze?stwo wielkie, bo na czele hufc�w sam feldmarsza?ek Wrangel.
Dziwnemu wypadkowi zawdzi?cza w�wczas Toru? skuteczny op�r przeciwko Szwedom. Ot�? 16. lutego 1629, o godzinie 10 z rana, kat wiesza Szweda, skazanego na ?mier? za kradzie? (miejsce stracenia znajdowa?o si? przy Gerechtes Thor, na ko?cu Prostej, gdzie stra? po?arna). Wtem, z wysoko?ci drabiny szubienicznej, kat spostrzega zast?py szwedzkie w pobli?u Mokrej (rzeczka, zwana dzi?: Bacha).
Przera?ony, ale przytomny wo?a co si?: Chro? si?, kto mo?e, do miasta! Zaledwie w najwi?kszym pop?ochu i po?piechu zamkni?to bramy, Herman Wrangel, na czele 8000 wojska, wpada na sza?ce, zabiera sze?? starych ?elaznych dzia? i ??da na pi?mie poddania si? miasta, gro??c, w razie odmowy, wysadzeniom w powietrze bramy ?w. Katarzyny.
Toru?czycy nie ul?kli si? strasznego feldmarsza?ka. Broni? si? do upad?ego. Wrangel przerzuca hufce pod bram? Che?mi?sk?, petard? wysadza j? w powietrze, posuwa si? naprz�d z takim impetem, ?e ju? zast?py jego opanowuj? barbakan.
Kr�tki jego triumf. Dzielni Toru?czycy odpieraj? wojsko Wrangla, k?ad?c trupem 430 ?o?nierzy.
W tym czasie obywatele toru?scy podpalaj? pi?kne przedmie?cie i most Che?mi?ski, aby uratowa? miasto.
Z pomoc? Bo?a i dzi?ki nieustaj?cemu ogniowi armatniemu, Szwed�w ani znaku pod Toruniem ju? 18. lutego 1629. Tydzie? p�?niej, 26. 2., miasto obiera Fryderyka von Rossen jako dow�dc? wojennego (Kriegs-Obristen).
Gda?szczanie przysy?aj? 8. marca 212 ?o?nierzy, jako pomoc w razie ponownego napadu Szwed�w. Nie musia?a to by? elita wojska, gdy? po trzech tygodniach odes?ano wojak�w gda?skich z powodu ich niekarno?ci.
Nie pr�?nuje Toru?, nie spoczywa na laurach po zwyci?stwie ?wietnem. Fryderyk von Rossen przygotowuje do odparcia Szwed�w w przysz?o?ci i miasto i ludzi. Sypie si? wa?y i sza?ce przed brama ?w. Jak�ba, przed bram? Starotoru?sk?. Obywatele tak oddani wy??cznie przygotowaniom do obrony, ?e nie ko?cz? nawet budowy ko?cio?a ?w. Wawrzy?ca, oddaj?c si? ?wiczeniom wojennym.
Kr�l Zygmunt III daje w�wczas dowody wielkiej dba?o?ci o Toru?. Przybywa do stolicy Pomorza z obozu polskiego, 25. sierpnia, mimo ?e w Toruniu szerzy si? w straszny spos�b morowa zaraza (Ludzie padaj? jak muchy. Os�b 2363 umar?o na d?um? 1629, w mie?cie samem).
Po sze?ciu dniach monarcha wraca do Warszawy, a kr�lewicz (p�?niejszy kr�l polski W?adys?aw IV) zje?d?a do Torunia 1. wrze?nia Wida? zastaje wszystko w porz?dku, bo ju? 4 wrze?nia opuszcza miasto, aby po??czy? si? ze swoim ojcem.
W roku nast?pnym, 1630, 16. lutego, Rada uchwala dzi?kczynny obch�d uroczysty na pami?tk? Boskiego ratunku i opieki nad Toruniem w czasie najazdu Szwed�w w r. 1629, 16. lutego.
Jak podaje w Pami?tniku Henryk Stroband (�wczesny toru?ski burmistrz) uchwa?a ta brzmi: Z powodu rocznicy dwukrotnej potrzeby, tj. napadu szwedzkiego i strasznego po?aru Torunia, 16 lutego 1620, z kt�rych to imprez Toru? cudownie uratowany, prosimy Boga, aby odbywa? si? uroczysty obch�d co roku, w dniu 16. lutego na podzi?kowanie za odebrane ?aski
Ile razy rocznic? t? ?wi?cono, „Toru?ska Kronika” o tem nie wspomina.
Zernecke nadmienia tylko o wybiciu pami?tkowego medalu z?otego i srebrnego z wyobra?eniem p?on?cego miasta i z napisom na awersie woko?o: „Fides et Constantia per ignem probata”; na rewersie u g�ry herb Torunia, a pod nim napis: „Thorunia hostiliter oppugnata et Dei auxilio fortiter a Civibus defensa die 16 Febr. Anno 1629”.
Ka?dy cz?onek magistratu i Rady Miejskiej otrzyma? w�wczas taki medal na wieczn? rzeczy pami?tk?.
Medal taki przechowuje si? w tutejszem muzeum miejskiem.
S?owo Pomorskie, luty 1932 r.